کاخ آپادانای شوش؛ قصر زمستانی شاهان هخامنشی و کاخ اصلی داریوش یکم - وبلاگ دیدنی ها

به گزارش وبلاگ دیدنی ها، آپادانا گونه ای تالار ستون دار در ایران باستان است. برترین نمونه های آپاداناها در تخت جمشید و شوش به جا مانده است. درواقع دو کاخ آپادانای تاریخی و ارزشمند در ایران وجود داشته است، کاخ آپادانای شوش و کاخ آپادانای تخت جمشید. این دو را با هم اشتباه نگیرید. در این مقاله به آنالیز کاخ آپادانای شوش میپردازیم. بعلاوه می توانید مقاله کاخ آپادانای تخت جمشید را نیز در لینک زیر بخوانید.

کاخ آپادانای شوش قصر زمستانی شاهان هخامنشی و کاخ اصلی داریوش یکم بوده است. این کاخ به دستور داریوش بزرگ پادشاه هخامنشی در حدود سال های 515-521 پیش از میلاد در شوش (شهر باستانی) روی آثار و بقایای عیلامی بنا نهاد شد. دیوارهای کاخ از خشت و ستون های آن از جنس سنگ است. این کاخ در حفاری های بین سال های 1311 تا 1314 از زیر خاک بیرون آورده شد و پس از 70 سال در تاریخ 10 مهر 1380 در آثار ملی ایران به شمارهٔ 3981 به ثبت رسید.

کاخ آپادانای شوش، در استان خوزستان، شهرستان شوش و در محدوده مربوط به قلعه شوش نهاده شده است. اگر از اندیمشک، 40 کیلومتر در جاده ای سرسبز و زیبا رانندگی کنیم، به شهر شوش می رسیم که یکی از کهن ترین شهرهای دنیا است.

حفاری های باستان شناسی نشان می دهد که این منطقه در 9000 سال پیش از میلاد محل سکونت کشاورزان بوده، در 5000 سال پیش از میلاد مردم این مکان در قلعه زندگی می کردند و از 4000 سال پیش، اولین مکان روی زمین است که در آن زندگی شهری ایجاد شده است. در مجاورت این بنای تاریخی مجموعه ای به نام کاخ فرانسوی ها وجود دارد که سازنده اش کشور فرانسه بوده است.

اهمیت شوش تا حدی است که باستان شناسان همچنان در این محل تحقیق می نمایند تا بتوانند گوشه ای دیگر از تاریخ و فرهنگ ایرانی را کشف نمایند. این شهر مهم و تاریخی در سال 2015 در فهرست میراث دنیای یونسکو نهاده شد.

در این مجموعه باستانی، عمارت های تاریخی زیادی هست که هر کدام تاریخی پر فراز و نشیب را پشت سر گذاشته اند تا امروز آینه ای باشند که گذشته ایران را به خوبی منعکس می نمایند. عمارت های باشکوه این مجموعه شامل کاخ شائور، کاخ آپادانا، دروازه شرقی و … هستند.

بعد از اینکه فرانسوی ها این کاخ را کشف کردند ستون ها و سرستون های آن را به فرانسه بردند. امروز در این کاخ چیزی به جز چند زیر ستون باقی نمانده است و بیشتر اشیایی که در این محل کشف شده به موزه لوور فرانسه برده شده است. 70 سال بعد از کشف، این کاخ در فهرست آثار ملی ایران نهاده شد. با کاوش هایی که در این کاخ اجرا شده کتیبه ای از دوران پادشاهی داریوش در آن به کشف رسیده که از ارزشمندترین آثار این کاخ است.

از نوشته های که بر روی این کتیبه وجود دارد اینطور که تعیین است این کاخ بعد از مرگ داریوش و در زمان پادشاهی اردشیر اول آتش گرفته و قسمت هایی از آن خراب شده است به طوری که اردشیر دوم آن را بازسازی کرد و دوباره کاخ را به روزهای اوجش برگرداند.

نوشته روی کتیبه داریوش:

اردشیر، شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه مردمان، شاه روی این زمین، پسر داریوش شاه، داریوش پسر اردشیر شاه، اردشیر پسر خشایارشاه، خشایارشاه پسر داریوش شاه، داریوش پسر و پشتاسپه، هخامنشی می گوید: داریوش جد من این آپادانا را ساخت، سپس، در زمان پدربزرگم اردشیر، آپادانا سوخت. حال به خواست اهورامزدا آناهیتا و میترا، من فرمان به بازسازی آپادانا دادم. اهورامزدا ،آناهیتا و میترا مرا در برابر تمام بدی ها حفظ نمایند و نیز آنچه را انجام دادم.

پیشینه

کاخ آپادانای شوش در زمان داریوش در حدود سال های 515 تا 521 پیش از میلاد و به دستور او بر روی آثار و بقایای عیلامی در شوش بنا شد. دیوارهای این کاخ از خشت با نمای آجری و ستون های آن از سنگ است.

دیوارهای داخلی آن با آجر لعاب دار پوشیده شده بود و دارای نقش های سربازان گارد جاویدان، شیر بالدار و گل نیلوفر آبی بوده است. بخش های مهمی از این کاخ در زمان اردشیر اول (461 پیش از میلاد) دچار آتش سوزی شد و در زمان اردشیر دوم (359 پیش از میلاد) بازسازی شد. پایان این کاخ مانند سایر کاخ های هخامنشی در زمان حملهٔ اسکندر به کلی ویران شد.

معماری

کاخ داریوش واحدهای مختلفی از جمله تالار بار عام، حرم سرا، دروازه و کاخ پذیرایی و بعلاوه سه حیاط مرکزی دارد. دیوارهای داخلی کاخ با آجر لعابدار منقوش با طرح های سپاه جاویدان، شیر بالدار و نقش گل نیلوفر آبی مزین بوده اند که بقایای به جای ماندهٔ آن ها در موزه های خارجی و داخلی نگهداری می شوند.

مساحت تالار یا کاخ آپادانا 10434 متر است. این کاخ که بارگاه یا آپادانه نامیده شده از طریق اردشیر دوم تجدید بنا شده است. طرح کاخ بنایی کوشک مانند با 3 ایوان ستوندار در جبهه شمالی ، شرقی و غربی آن است. تالار مرکزی با ابعاد 58 در 58 متر است و دارای 36 ستون می باشد. ارتفاع ستونها حدوداً 20 متر است و با ستون های کله گاوی شکل ساخته شده است. ایوان ها هر کدام دارای دو ردیف ستون 6 تایی می باشند.

از کلیه مجموعه کاخ 110 اتاق و تالار مکشوف شده است. شش حیاط که سه تای آن ها بسیار بزرگ دور یک محور شرقی و غربی نهاده شده اند، در داخل مجموعه کاخ ها وجود داشته اند که از طریق یک راهروی بزرگ به بخش شمالی مربوط می شده است. سه حیاط کوچکتر در بخش شمالی مجموعه کاخ قرار داشته اند. اتاق ها و ساختمان های مختلف کاخ از طریق این حیاط ها روشنایی گرفته و تهویه می شدند.

در ادامه تصاویری از بعضی بقایای به جای مانده از کاخ آپادانای شوش را میبینیم، بقایایی از جمله شیر بالدار آجر لعابدار، سربازان جاویدان هخامنشی آجر لعابدار، آجرهای لعابدار با تصویر شیر شوش هخامنشی و گردنبند طلا و فیروزه شوش هخامنشی که تمامی آن ها در موزه لوور پاریس در بخش آثار پارسی نگهداری می شوند.

آدرس کاخ آپادانای شوش: استان خوزستان، شهر شوش

ساعت بازدید از کاخ آپادانا: همه روزه از ساعت 08:00 تا 17:00