سفر به هوای شنیدن نوای هزاردف پالنگان - وبلاگ دیدنی ها

به گزارش وبلاگ دیدنی ها، خبرنگاران : صدها دف نواز در آیینی باشکوه در روستای پالنگان با گروه تنبور نوازان هم نوا شدند تا عرفان و هنر در قاب هورامان این اثر جهانی ثبت شده، قرار گیرد.

عبدالله رحمانی : برگزاری آیین دف نوازی مشهور به هزار دف در روستای پله کانی پالنگان بهانه خوبی برای رفتن به منطقه هورامان و شرکت در این آیین بود و به همین منظور کوله سفر را برداشتم و اوایل صبح از سنندج راهی سفر به این منطقه گردشگری کردستان شدم.

اگر از سنندج بخواهی به پالنگان بروی 2 راستا وجود دارد، یکی از سمت کامیاران و دیگری از راستا جاده مریوان و من که قبلا تجربه سفر به هورامان را از جاده مریوان داشتم، این بار راستا نو و البته کوتاه تر کامیاران را انتخاب کردم.

جاده سنندج کامیاران که حدود 65 کیلومتر مسافت دارد، هر چند در قالب پروژه کریدور شمال جنوب تعریف شده اما هنوز هم یکی از جاده های حادثه خیز کردستان به شمار می رود و هفته قبل در این راستا و گردنه مروارید حادثه دردناک و فوت سه جوان نخبه کردستانی روی داد.

ابتدای این راستا از سمت سنندج، چم شار نام دارد و عبور رودخانه در این راستا زیبایی آن را دوچندان نموده و در اردیبهشت ماه که در کردستان به (گولان) ماه گلها معروفیت دارد، جلوه های زیبای طبیعت و سخاوتمندی آن نمایان می گردد.

در این راستا در فاصله های معین آلاچیق های چوبی ساخته شده و باغداران در فصول مختلف محصولات خود را به مسافران عرضه می کردند.

بعد از حدود یک ساعت رانندگی در این راستا به شهر کامیاران رسیدم و در ابتدای ورودی شهر، جاده پالنگان معین شده بود البته از داخل شهر نیز امتداد جاده دوباره در راستا پالنگان قرار داشت و من راه دوم را انتخاب کردم.

کامیاران تا پالنگان نیز حدود 50 کیلومتر مسافت دارد و این راستا هم زیبایی های خاصی دارد اما در ابتدا زمین های دشت و حاصلخیز وجود داشت و سپس در راستا کم کم جنگلی و کوهستانی می گردد و از روستای تیلکو به بعد طبیعت متفاوتی با بقیه راستا دارد.

درختان بلوط در 2 طرف جاده و گیاهان بهاری تمام راستا را پوشانده بودند و قطعات کوچک زمین های کشاورزی در لابلای درختان دیده می گردد که به کشت گندم، نخود و محصولات صیفی اختصاص یافته بود.

خاتمه جاده پر پیچ و خم این راستا، ما را بالای تپه ای سرسبز رساند که از دور کوه های سنگلاخی با لکه های برف در دامن، پیدا بود و جاده با شیب تند به سمت پایین به دره ای عمیق منتهی می شد که دره تنگی ور نام داشت.

تعداد زیادی خودروهای سبک و سنگین در 2 طرف جاده پارک شده بودند و در طول راستا هم خودروها به کندی تردد می کردند به همین دلیل به سختی در آن شیب تند می توانستم خودرو را کنترل کنم تا به سه راهی رسیدم.

در سه راهی یک راه به بالای روستای پالنگان و یک راه به رودخانه و انتهای روستا می رسید، به دلیل ازدحام جمعیت در راستا بالای روستا اجازه ورود خودرو ها را نمی دادند و با نشان دادن کارت خبرنگاری توانستم وارد این راستا شوم البته 100 متری بیشتر حرکت ننموده بودم که به خاطر پارک نامناسب خودروها دیگر امکان ادامه راستا با خودرو را نداشتم و در اولین جای پارکی که پیدا شد، توقف کردم و راستا را پای پیاده ادامه دادم.

البته تنها نبودم و ده ها نفر دیگر مانند من در این راستا پیاده حرکت می کردند و بعضی به سمت بالا می آمدند که خستگی و تشنگی از چهره های آنان معین بود.

بهار هورامان در مقایسه با سایر منطقه ها کردستان، کمی زودتر شروع می گردد و در این فصل در کردستان هوای خنکی دارد اما در هوارامان و در طول روز هوا گرم تر است

بهار هورامان در مقایسه با سایر منطقه ها کردستان، کمی زودتر شروع می گردد و در این فصل در کردستان هوای خنکی دارد اما در هورامان و در طول روز هوا گرم تر است و به همین دلیل کسانی که لباس گرم برتن داشتند، بیشتر گرما را احساس می کردند.

طی کردن پیاده راه های سنگی و کوچه های پر پیچ و خم و شیب دار برای مردم شهرنشین بسیار سخت و بود و اهالی روستا هم به رسم مهمانوازی برای رهگذران آب شرب تامین می کردند و در طول این راستا در چند نوبت اگر این آب نطلبیده نبود، امکان ادامه راستا برای من و خیلی های دیگر ممکن نبود.

روستای پالنگان در دامنه کوه و در 2 طرف دره قرار داشت و خانه های آن با سنگ و عموماً به حالت پلکانی ساخته شده و پشت بام منزل پایین حیاط منزل بالا محسوب می شد و رودخانه خروشان تنگی ور که از میان آبادی می گذرد آن را به 2 قسمت تقسیم نموده است و خانه های روستا با سنگ و بیشترشان به صورت خشکه چینی ساخته شده است.

معماری زیبای پله کانی روستای پالنگان همه را محو تماشای خود می کرد و از دور صدای دف نوازان در بلندای روستا شنیده می شد و آهنگ دف اشتیاق ها را برای رفتن به کنار رودخانه در قعر دره را بیشتر می کرد.

روی رودخانه پلی کوچک و قدیمی وجود داشت که 2 قسمت روستا را به هم متصل می کرد و در ضلع شرقی هم پل بزرگی ساخته شده بود که در این فصل هم آبی از زیر آن عبور نمی کرد و جمعیت زیادی در عرض این پل نشسته یا ایستاده مشغول تماشای مراسم بودند.

جمعیت زیادی و خارج از تصور من در این آیین حضور داشتند و صدها نفر دختر و پسر جوان و میان سال با لباس های محلی (کُردی) بر روی بام و حتی کوچه های آن طرف روستا دف در دست ایستاده و منتظر دستور رهبر گروه بودند تا دستور نواختن دف ها را بدهد.

دستور نواختن دف ها که داده شد، پالنگان عرفانی تر از همواره شده بود و نوای دف در کوی و برزن این روستا تاریخی به گوش می رسید و انسان با تمام وجود در این همه زیبایی محو می شد.

در بین مردم کردستان و هنگام برگزاری آیین های مذهبی از جمله آیین های مولودی خوانی از ساز دف استفاده می گردد و به همین دلیل دف به عنوان یک ساز دینی و مقدس در بین مردم این منطقه شناخته شده است.

دف یکی از سازهای کوبه ای در موسیقی ایرانی است که شامل حلقه ای چوبی است که پوست نازکی بر آن کشیده اند و با ضربه های انگشت می نوازند.

این ساز از سازهای ضربی ایرانی شبیه به دایره ولی بزرگ تر از آن و با صدای بم تر است و در دوره اسلامی ایران، این ساز برای پشتیبانی از ساز و حفظ وزن به کار می رفته و رکن اصلی مجالس محافل اهل ذوق و عرفان بوده و برای آنکه طنین بهتری داشته باشد روی دف پوست آهو می کشیدند.

در قسمت دیگر، جایگاهی در کنار رودخانه وجود داشت و جایگاه ها برای حاضران در این راستا قرار داشت که همگی رو به آفتاب بودند و نشستن بر روی آنها بسیار سخت بود اما بیشتر مهمانان به رسم ادب اعتراضی نمی کردند.

بر روی جایگاه مردی که دف در دست و چهره و لباس برنزه شده بیشتر از همه توجه حاضران را به خود جلب می کرد و تعدادی برای گرفتن عکس سلفی با آنها به سوی جایگاه می رفتند.

برنامه در جایی به اوج خود رسید که گروه تنبور نوازان از هنرمندان استان های کرمانشاه با دف نوازان کردستان با هم هم نوا و هم آهنگ شدند و این بخش از مراسم بیشتر از همه توجه حاضران و مهمانان را به خود جلب کرد و بیشتر مورد تشویق نهاده شد.

طنین آهنگ تنبور و دف از یک طرف و صدا خروش رودخانه تنگی ور از طرف دیگر موسیقی مجذوب کننده و بی نظیری خلق نموده بود، که همه جاضران را به وجد آورده بود و فکر انسان را به پرواز در می آورد که توصیف آن را نمی توان به واژه بیان نمود و فقط باید در آن مکان حضور داشتی و این همه زیبایی را با چشم می دیدی و با گوش می شنیدی.